學校教母語是浪費時間？國家語言教育，不該成為政治人物的操 ...

108年1月剛三讀通過的《國家語言發展法》對國家語言的定義為：「賦予台灣各固有族群（包含澎湖、金門、馬祖、綠島、蘭嶼等離島）所使用之自然語言（含台灣 ... 東南亞移民工 學校教母語是浪費時間？國家語言教育，不該成為政治人物的操弄工具 作者 阮氏青河 2019-11-13 在學校上母語課，可能是新住民孩子增進自信的一種方式。

圖片來源：Shutterstock 已成功複製連結 台灣不僅是一個多元的社會，也有多元的民族及語言。

在400年前，當唐山未過海時，台灣島嶼上就有許多族群共同生活，成為現在大家口中的原住民。

再來是閩南、客家族群從華南地區越過黑水溝，來到台灣定居，逐漸成為比原住民更多的群眾。

每個民族、族群都有自己的語言，甚至有的借用拉丁字母來記錄自己的語言、成為文字。

國共內戰結束後，國民政府撤退到台灣繼續經營中華民國，將華語推動為國家語言，在學校裡禁止台灣本島各個族群的學童使用其母語，因此，母語只能在家裡使用，無論有無文字都沒有人在意，因為在家只要聽、說即可。

解嚴之後，國家的教育政策開始注重本土的語言文化，所以學校開始教授所謂的「本土語言」（包括閩南語、客家語和依照地區的人口多寡而選擇的各個原住民語言）。

新的108課綱在小學階段的語言領域裡，學生除了必修的華語（國語）5節、英語2節之外，還可以自由選擇一門本土語言（閩、客、原）或新住民語言（包括越、印、泰、柬、非、馬、緬等7個東南亞國家），落實多元語言教育的政策。

到了國中階段，新住民語言成為社團課程，學生可自由選擇是否要繼續修讀，而高中或大學則可再修第二外語。

如此看來，這樣的語言教育政策應該是非常完善，沒有什麼好爭論了。

但是因為選舉快到了，每個候選人的相關發言都被放大檢視，所以某個人發言「母語請回家教」，或者「在學校教母語，就是在浪費資源」等言論，導致大家紛紛反對。

但是，國家的語言教育不應該被當作政治人物操弄的工具。

如果學校不該教母語，那華語也不用教啦！ 首先，要看清楚台灣對語言的定義。

108年1月剛三讀通過的《國家語言發展法》對國家語言的定義為：「賦予台灣各固有族群（包含澎湖、金門、馬祖、綠島、蘭嶼等離島）所使用之自然語言（含台灣手語）」，所以在台灣的華語、客語、閩南語、原住民語，通通是國家語言。

相對的，在學校教的英語、日語、法語或者東南亞各國語言，通通為外國語言。

那母語又是如何定義呢？1951年，聯合國教科文組織在法國巴黎召開了一個有關母語的會議，並對母語作出了如下定義：「母語是指一個人自幼習得的語言，通常是其思維與交流的自然工具。

」所以，現在台灣社會有許多人的母語為華語，照某人的邏輯，學校也不應該教華語，在家學就好了。

但是國家的語言政策不能只靠學校裡所教的每週一節課、或者家裡的口耳相傳。

學習任何語言都要靠時間及環境才能累積起來，要有文字紀錄才能永久保存。

無論母語、官方語言還是外國語言，如果沒有被重視，又沒有經濟效益，學再多也不會有好的效果。

在學校教的任何語言，也只是讓學童能夠初步接觸並了解其基本概念，而不是訓練他馬上學會那個語言。

請各位試想，在台灣，從小學二年級開始每週學2節英文，每逾大小考試都苦讀，但是讀完大學（非外文系），有幾個人會說流利的英文？這樣的效果不是也浪費了嗎？再來是本土語言（閩、客、原），在戒嚴時代完全不能教授本土語言，在學校裡說其語言就被罰錢，當然在家裡就不會被發現，所以就算純粹是在家裡教的概念，那效果又如何？大家應該比我更清楚。

別讓孩子因刻板印象，失去學講「媽媽的話」的機會 今年東南亞語言被納入國小的選修課程，每週只有1節，一課要上4節，只教不到10個詞彙，想在學校學會這個語言簡直難如登天。

但是這樣的課程也讓孩子不會害怕被歧視，學會講媽媽的語言而建立自信，而不是講東南亞語就被視為次等公民。

過去的70年裡，台灣的本土語言沒有被重視，讓多少人失去母語的使用機會，多少語種面臨滅種危機？而過去20年，在台灣的東南亞人民被視為次等公民，東南亞配偶家庭裡，又有幾個人能夠自由讓孩子傳承自己的母語？多少個新二代因為阿公阿媽的刻板印象而不能學習母親的語言？ 以學校的語言教學為引導，在家庭、生活中製造環境使用，兩者都要並行，才能創造雙贏，不能只靠學校的教學或是家庭的傳承而已。

在國際化的時代，華語、英語當然重要，因為這兩種語言是最多人口使用的國際語言，但是自己的民族語言與文化沒有被保留下來，才是國家的悲劇！ （作者為成大歷史博士候選人。

） 本文為雙語呈現，以下為原文： HiệntrạnggiáodụcngônngữquốctếtạiĐàiLoantrongdòngchảycủasựpháttriểnngônngữquốcgia ĐàiLoanvốndĩlàmộtxãhộiđanguyên,cảvềdântộclẫnngônngữ.Bốntrămnămtrước,khingườiHánchưadicưtớihònđảonàythìtrênđảođãcórấtnhiềucưdâncácbộtộcthuộcngữhệNamĐảovàcácngữhệkhácsinhsống,vàngàynayhọđượcgọivớicáitênlà“ngườinguyêntrú”.Sauđó,ngườiHánthuộccáctỉnhduyênhảiĐôngNamTrungQuốcbaogồmngườiMânNam,ngườiKháchGiađãdicưđếnđâyvàdầndầnvượtquangườinguyêntrúvềsốlượng.Mỗimộtdântộc,mộtđịaphươngđềucóngônngữriêngcủahọ,thậmchícódântộccũngđãmượnchữcáiLatinhđểghilạitiếngnóicủamìnhđểthànhchữviếtchongônngữđó.SaucuộcnộichiếntạiTrungQuốc,QuốcDânĐảngđãthuavàphảichạytớiĐàiLoanlấyđảonàylàmcăncứđịatiếptụckhángchiếnvớiTrungCộng.Tạiđây,họđãcoitiếngHoa,chữHánphồnthểlàcôngcụđểthốngtrịhònđảonàynênngaysaukhitớiđây,họcoiđólàQuốcngữ,trongnhàtrườngchỉđượchọcvàsửdụngduynhấtngônngữnày.Họcsinhkhiđếntrườngkhôngđượcphépsửdụngngônngữmẹđẻcủahọ,họchỉđượcsửdụngởnhà,dovậyhọchỉcầnhọcnghevànóichứkhôngcầnbiếtchữ,vìvậy,nhiềungườiĐàiLoanchorằngngônngữmẹđẻcủahọkhôngcóchữviết(nhưngtrênthựctếlàcómàhọkhôngđượchọc.) Saukhidỡbỏlệnhgiớinghiêm,chínhsáchgiáodụccủachínhphủĐàiLoanđãchútrọngviệcgiáodụccácngônngữvàvănhóabảnđịa,dođó,trongcáctrườngbắtđầugiảngdạyngônngữbảnđịabaogồmtiếngMânNam,tiếngKháchGiavàcácngônngữcủacáctộcngườinguyêntrú.Vàtừnămhọc2019-2020thìngônngữcủabảynướcĐôngNamÁcósốlượngngườisinhsốngtạiĐàiLoanđôngđảo(tiếngViệt,tiếngIndonesia,tiếngThailand,tiếngMalaysia,tiếngPhilippines,tiếngCambodia,tiếngMyanmar)cũngđượcđưavàogiảngdạytạitrườngtiểuhọcnhưmộtbộmôntựchọnnhằmhiệnthựchóachínhsáchđanguyênvănhóatronggiáodục.Đếncấphaithìnóđượccoilàmộtmôntựchọntrongcáctiếtsinhhoạtchungvàởcấpbahayđạihọcthìnólàmộtmônngoạingữthứhai(tiếngAnhlàngoạingữthứnhất)đểhọcsinhsinhviêncóquyềntựchọnmônhọcchomình. Nhưvậy,mộtchínhsáchgiáodụcngônngữcủaquốcgiaxemrarấthoànmĩ,tạisaolạicóngườiphảnđối?Tạivìsắpđếnbầucử,họmuốnphảnđốinhữngchínhsáchhiệnnaynêncóứngcửviênđãnóirằng:“Ngônngữmẹđẻchỉnêndạyởnhà.”hay“Ởtrườngdạyngônngữmẹđẻ,thậtlãngphítàinguyên.”.Nhữngphátngônnhưvậyđãlàmchođôngđảonhândântrongđócócưdânmớiphảnđốikịchliệt.Nhưng,chínhsáchgiáodụckhôngphảilàtròchơichínhtrịcủamộtaiđó. TheoLuậtpháttriểnngônngữquốcgiacủaĐàiLoanvừamớiđượcthôngquavàotháng1năm2019cóđịnhnghĩarằng:“NgônngữquốcgialàtấtcảcácngônngữtưnhiêncủatấtcảcáctộcngườivốncóởtấtcảcácđảolớnnhỏthuộcĐàiLoan(baogồmngônngữkíhiệutaychongườicâmđiếc).”NhưvậytiếngHoavàtấtcảcácngônngữbảnđịabaogồmtiếngMânNam,tiếngKháchGiavàcácngônngữcủacáctộcngườinguyêntrúđềulàngônngữquốcgia.Còncácthứtiếngcủaquốcgiakhácđượcdạytrongtrườngđềulàngoạingữ.NếutheođịnhnghĩacủaUNESCOvềtiếngmẹđẻthì:“Tiếngmẹđẻlàmột ngônngữ màngườitađượcthừahưởngtrongthờithơấu,làcôngcụgiaotiếpvàtưduymộtcáchtựnhiên.”Nhưvậy,ởĐàiLoancũngcórấtnhiềungườicótiếngmẹđẻlàtiếngHoa,vậytheologiccủamộtaikiathìtiếngHoacũngnênhọcởnhàchứkhôngcầnđếntrườnghọc. Nhưngchínhsáchgiáodụcngônngữcủamộtquốcgiakhôngthểchỉdựavàomộttiếthọctrongnhàtrườnghayviệctruyềnkhẩutronggiađình.Họcbấtcứngônngữnàođềucầncóthờigiantíchlũyvàmôitrườngsửdụng,ngoàiracòncầncóchữviếtđểlưulại.Bấtluậnlàngônngữmẹđẻ,ngônngữquốcgiahayngoạingữ,nếukhôngđượccoitrọngmàlạikhôngcógiátrịkinhtếthìdùcóhọcbaolâucũngkhôngcóhiệuquả.Việcdạybấtcứngônngữnàotrongtrườnghọccũngchỉlàcungcấpchohọcsinhnhữngkháiniệmcơbảnvàquantrọngnhấtchứkhôngthểgiúphọngaylậptứchọcđượcngônngữđómộtcáchnhuầnnhuyễn.Chẳnghạn,ởĐàiLoan,họcsinhđượchọctiếngAnhtừtiểuhọc,mỗituầnhaitiết,mỗikìthiđềuphảithi,nhưngsaukhitốtnghiệpđạihọc,nếukhôngphảilàkhoatiếngAnhthìcómấyngườibiếtnóitiếngAnhlưuloát?Nhưvậychẳnglãngphíhaysao?Cònnữa,trongthờikìgiớinghiêm,ngườiĐàiLoankhôngđượchọctiếngmẹđẻ,ởtrườngnóitiếngmẹđẻsẽbịphạttiền,dovậytiếngmẹđẻchỉđượcdùngtronggiađìnhmộtcáchthuầntúynhưaiđóđãnói.Nhưnghiệuquảthếnào?Ngaycảcongáihọđềukhôngthểdùngtiếngmẹđẻcủahọđểgiaotiếpthìmọingườicũngbiếtkếtquảthếnào. CònngônngữĐôngNamÁđượcdạytrongtrườngsẽthếnào?Mặcdùchỉcómộttiết,chưađến40phútmỗituần,sốlượngtừvựngchomỗibàihọctrong4tuầnchưađến10từ,nếumuốnđểconemmìnhhọcđượcđủkĩnăngnghenóiđọcviếttrongnhàtrườngcònkhóhơnlêntrời,nhưnghọcsinhsẽvuivẻhọc,nóimàkhôngsợbịkìthịvìchúngnóitiếngViệthaytiếngcủamẹchúng.Đólàmộtcáchtạolậpsựtựtinchohọcsinh,vàcũngđểchomỗingườiđềucảmthấyđượcđốixửcôngbằngmàkhôngbịcoinhưcôngdâncấpthấpkhihọnóingônngữĐôngNamÁ.Hơn70nămqua,ngônngữbảnđịakhôngđượccoitrọngđãlàmchobaonhiêungườikhôngthểnóiratiếngmẹđẻcủamình,vàbaonhiêungônngữbảnđịacónguycơtuyệtchủng?Điềunàychắcmọingườiđềubiết!20nămqua,ngônngữvàvănhóacủacácnướcĐôngNamÁởĐàiLoanbịcoirẻ,nêntrongcácgiađìnhhônnhânliênquốcgiavớicácnướcĐôngNamÁ,cómấyngườiđượcquyềntựdotruyềnthừangônngữvàvănhóamẹđẻcủamìnhchoconcái?Vìsựkìthịhoặcđịnhkiếncủaôngbà,cóbaonhiêuconemdidânmớikhôngđượctựdonóichuyệnbằngtiếngcủamẹvớimẹmình? Việcgiáodụcngônngữtrongtrườngđóngvaitròlàcôngtáchướngđạo,cònviệcsửdụng,rènluyệnngônngữđótronggiađình,sinhhoạthàngngàylàtạoramôitrường,haicôngviệcnàyphảiđượctiếnhànhsongsongvớinhaumớicóthểtạorathếwin-win,khôngthểchỉdựavàomộtphíanhàtrườnghaygiađìnhriênglẻ.Trongthờikìhộinhậpquốctếhóa,tiếngHoa,tiếngAnhđươngnhiênrấtquantrọng,vìđólàhaingônngữđượcnhiềungườisửdụngnhấttrênthếgiới,nhưngnếungaybảnthântiếngnói,vănhóacủadântộcmìnhmàkhôngbiếtgiữgìnthìđómớilàbikịchcủaquốcgia! 瀏覽次數：3815 已成功複製連結 訂閱電子報 給您當週最熱議題，飽覽多元觀點！ 立即訂閱 編輯推薦 新住民語課程上路！讓孩子也能說出「媽媽的語言」 母語課程，正義工程 史丹佛高材生的移民二代故事，越裔美國人：說母語讓我更有自信 延伸閱讀 關鍵字： 母語教育 語言教育 108課綱 母語 特約作者 特約作者 獨立評論特約邀請稿件，提供更多元的觀點與聲音。

聯絡請洽：[email protected] 「獨立評論＠天下」提醒您： 1.本欄位提供網路意見交流平台，專欄反映作者意見，不代表本社立場 2.發言時彼此尊重，若涉及個人隱私、人身攻擊、族群歧視等狀況，本站將移除留言。

3.轉載文圖請註明出處；一文多貼將隱藏資訊；廣告垃圾留言一律移除。

4.本留言板所有言論不代表天下雜誌立場。

特約作者 特約作者 獨立評論特約邀請稿件，提供更多元的觀點與聲音。

聯絡請洽：[email protected] 熱門文章 1 夜宿帳篷的博士：「我不知道該怎麼離開學術界」 2 「謝謝自由芬芳的金馬獎」 3 【投書】從高嘉瑜事件看家暴——為什麼她不跑？ 4 【投書】建築物讓「下流」更「下流」？炒房之島需要的省思 5 從豬血湯到繽紛豬雜，街頭小吃也有大學問 訂閱電子報 時事、國際、社會、教育、性別⋯⋯現在就訂閱獨立評論電子報，飽覽當週最熱議題與多元觀點！ 立即訂閱 支持獨立評論，成為天下雜誌全閱讀訂戶